●ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး၀ကၤပါႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးပဋိဥာဥ္ ရွာပုံေတာ္●

●နိဒါန္း●
ဒီမိုကေရစီသုခမိန္တစ္ဦး ျဖစ္ေသာ လယ္ရီဒိုင္းမြန္း၏ ျပီးခဲ့သည့္တနဂၤေႏြေန႔က Orchid Hotel တြင္ ျပဳလုပ္ ခဲ့ေသာ ေဟာေျ ပာ ပြဲတြင္ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးႏွင့္ ပဋိဥာဥ္ လိုအပ္ခ်က္ကို မီးေမာင္းထိုးျပသြား သည္။ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးကို ကိုယ္ တိုင္ကုိယ္က်ျဖတ္သန္းေနရေသာ ျမန္မာႏုိင္ ငံအတြက္ တန္ဖိုးရွိလွေသာ အခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္သလို ျမန္မာႏုိင္ငံ
အေပၚ တတ္ႏိုင္သမွ် ၀ိုင္းကူစဥ္းစားေပးခဲ့ ေသာ လယ္ရီဒိုင္းမြန္းကိုလည္း ေက်းဇူးတင္ရ မည္ ျဖစ္
သည္။ ယင္းေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ကမာၻအရပ္ရပ္မွ အေတြ႔အႀကဳံမ်ားႏွင့္ယွဥ္၍ သုံးသပ္ ေျပာၾကားသြား သည္မွာ “လာရင္းကိစၥ” ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳဖို႔ တိုက္ တြန္းသြားျခင္း ဟု ေတြ႔ရွိႏိုင္သည္။
●အျပန္အလွန္လုံျခဳံမႈစနစ္●
လယ္ရီဒိုင္းမြန္း ေထာက္ျပသြားသည့္ “အျပန္အလွန္လုံျခဳံမႈစနစ္” မွာ Stakeholder အားလုံး သတိ ႀကီး  ႀကီးထား၍ သုံးသပ္ဆင္ျခင္ရမည့္ ကိစၥ ျဖစ္သည္။ အျပန္အလွန္လုံျခဳံမႈစနစ္ကို ရယူႏိုင္ ရန္ ႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား ဘုံသေဘာတူညီေသာ ႏိုင္ငံေရးပဋိဥာဥ္တစ္ရပ္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ျပီး ယင္းႏုိင္ငံေရးပဋိဥာဥ္ ရရွိရန္ လွ်ဳိ႔၀ွက္ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရးစားပြဲ၀ိုင္းမ်ား ကို ျဖတ္ သန္း ရမည္ ဟု လယ္ရီဒိုင္း မြန္းက ဆိုသည္။ အျပည့္အ၀ အႏိုင္မရရွိႏိုင္ေသာ အေပး-အယူ ညွိႏႈိင္းမႈတြင္ သာသည္ နာသည္ အေလး မထားဘဲ ေရရွည္ဒီမိုကေရစီခိုင္မာေစေရးကို အေလးထားရန္၊ ျမန္ မာ့ႏိုင္ငံေရးပဋိဥာဥ္အတြက္ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် တစ္ခုအျဖစ္ အခ်ဳိးက်ကိုယ္စားျပဳမႈစနစ္သို႕ စဥ္းစားသုံး သပ္ၾကည့္ရန္ လယ္ရီဒိုင္းမြန္းက အႀကံျပဳခဲ့သည္။

လယ္ရီဒိုင္းမြန္း၏ နမူနာေျဖရွင္းခ်က္ကို သုံးသပ္ၾကည့္လွ်င္ “အနည္းဆုံးညွိ” ေဖာ္ျမဴလာျဖင့္ Key Player မ်ားအၾကား ဘုံတူညီခ်က္ရွာေဖြရန္ ျဖစ္သည္။ ေတာင္အာဖရိကတြင္ ႏိုင္ ငံေရးပဋိဥာဥ္ ရရွိရန္ မင္ဒဲလားႏွင့္ ဒီကလပ္တို႔ ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္းေရး လမ္းစဥ္ျဖင့္ ေဖာ္ေဆာင္သြားသည္ ဟု ဆိုေသာ္ လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ မူကား ေတာင္အာဖရိကေလာက္ ရိုးစင္း လြယ္ကူမည္ မဟုတ္ေပ။ “အတိုက္ အခံ”ႏွင့္  “အာဏာရ” ဘက္ႏွစ္ဘက္တည္းကို အထူးျပဳ၍ လယ္ရီ ဒိုင္းမြန္းတြက္ခ်က္သြား ခဲ့ေသာ ျမန္ မာ့ႏိုင္ငံေရးပုစာၧ၌ ႏွစ္ဘက္ ထက္ပိုေသာ ဘက္မ်ားစြာ ရွိေနျခင္းသည္ ျမန္မာ့ေႏြဦး၏ တစ္မူကြဲျပားေသာ စရိုက္လကၡဏာဟု ဆိုႏိုင္ေပ လိမ့္မည္။

လယ္ရီဒိုင္းမြန္း ညႊန္းဆိုသည့္ ႏုိင္ငံေရးပဋိဥာဥ္မွာ လက္ရွိျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးဆုံခ်က္ ျဖစ္လာေနေသာ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးတြင္ ပါ၀င္ႏုိင္ရန္ အေရးႀကီးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ေရးတြင္ အမ်ားအားျဖင့္ အာရုံျပဳထားၾကသည္မွာ “ႏိုင္ငံေရးပဋိဥာဥ္ ထြက္ေပၚလာေရး” မဟုတ္ဘဲ “ကိုယ္ပိုင္ႏုိင္ငံေရးအာဂ်င္ဒါမ်ား” ခ်မွတ္ႏုိင္ေရးကို ဦးတည္ထားျပီး မတူညီေသာ ရႈေထာင့္မ်ား ျဖင့္ မတူညီေသာ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားကိုသာ အေျချပဳ ထားေၾကာင္း ေတြ ႔ရွိႏိုင္သည္။

လယ္ရီဒိုင္းမြန္း၏ အယူ အဆမွာ ႏိုင္သူအကုန္ယူသေဘာ မဟုတ္ဘဲ အႏိုင္ႏွင့္ အရႈံး၊ အေပးႏွင့္ အယူ၊ ညွိႏႈိင္းယူေစလိုသည့္ သေဘာ ျဖစ္၍ တစ္ခုလုံးသေဘာေဆာင္သည္။ အျပန္အလွန္လုံျခဳံမႈ မေပးႏုိင္ေသာ ကိုယ္ပိုင္ႏုိင္ငံေရးအစီ အစဥ္မ်ားကို အေျချပဳ၍ ရွာေဖြေနလွ်င္ ႏုိင္ငံေရး ပဋိဥာဥ္ တစ္ရပ္ ရွာေဖြႏုိင္ေရးမွာ ေမွ်ာ္တိုင္းေ၀းေနဦးမည့္ အိပ္မက္တစ္ခုသာ ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္။ ဤ သည္ ကို လယ္ရီဒိုင္းမြန္းက အခ်ိန္မီလာေရာက္၍ ေထာက္ျပခဲ့ ျခင္းသာ ျဖစ္သည္။

●၂၀၁၅ အလြန္ ဧကန္မဲ့မႈ●
National Endowment for Democracy မွ အာရွႏွင့္ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ အစီအစဥ္ ဝါရင့္ ဒါ႐ိုက္တာ တစ္ ဦး ျဖစ္သူ ဘရိုင္ယန္ဂ်ဳိးဇက္၏ ၂၀၁၅ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးစာတမ္းတစ္ေစာင္၏ အဆိုအရ ဦး တည္ ရာအရပ္မ်က္ႏွာ တိတိက်က် မသိရွိႏုိင္ေသးေသာ ျမန္မာ့ေႏြဦး၏ အနာဂတ္သည္ ခက္ခဲ ၾကမ္း တမ္းျပီး ႀကဳိတင္မွန္းဆရန္လည္း မလြယ္ကူ ဟု ဆိုသည္။ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးပဋိဥာဥ္ ရွာပုံေတာ္ သည္ ႏိုင္ငံေရး အင္အားစုအားလုံးက လိုလိုလားလား ႏွစ္သက္လက္ခံႏုိင္ဖြယ္ရာရွိျပီး ေအာင္ျမင္ ရန္လည္း အနီးစပ္ဆုံး ျဖစ္ႏိုင္သည္ ဟု ၄င္းက ဆိုသည္။ ေအာင္ျမင္ခဲ့ျပီ ဆိုလွ်င္ေတာ့ ေတာင္ အာ ရွႏွင့္ အေရွ႕ ေတာင္အာရွေဒသတြင္း၌ ပထမဦးဆုံးေသာ ႏုိင္ငံေရးပဋိဥာဥ္ျဖင့္ အသြင္ ကူးေျပာင္းျ ခင္း ျဖစ္လာမည္ ဟုလည္း ဆိုသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံကဲ့သို႕ေသာ ရႈပ္ေထြးက်ယ္ျပန္႔လွသည့္ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈတြင္ ေသခ်ာေပါက္ ဟူ၍ ခန္႔မွန္း တြက္ဆႏုိင္ျခင္း မရွိဘဲ ဧကန္မဲ့မႈမ်ားသာ ႀကီးစိုးလာမည္ ဟု ၄င္းကဆိုသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူ ဘက္မွ စတင္ေဖာ္ေဆာင္ေသာ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈဆိုေသာ္ျငားလည္း ေခ်ာေမြ႔ေျပျပစ္ေသာ ကူးေျပာင္းေရးတစ္ရပ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ျပီးအရပ္ရပ္နယ္ပယ္စုံ ေျဖေလွ်ာ့မႈမ်ားေၾကာင့္  ႏုိင္ငံေရး ပါ၀ါဗဟိုခ်က္အသစ္ မ်ား ေပၚလာမည္ ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။

ျမန္မာ့ေႏြဦးကို ရႈျမင္ရေသာ အေနအထားမွာ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ လူမႈေရး ဘက္စုံျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလ်က္ရွိျပီး စနစ္အသစ္၊ ယႏၱရားအသစ္မ်ား အၾကား အျပန္အလွန္ ထိန္းေက်ာင္းမႈမ်ား ရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ခန္႔မွန္းရလည္း ပို၍ ခက္ခဲလာေစခဲ့သည္။ ဘရိုင္ယန္၏ ရႈျမင္ခ်က္သည္ ဒီမိုကေရစီခိုင္မာသည့္အဆင့္သို႔ မေရာက္ရွိႏိုင္ေတာ့ဘဲ ႏုိင္ငံေရး၀ကၤပါတြင္ တ၀ဲလည္လည္ပိတ္မိေနမည့္ အဆိုးေက်ာ့သံသရာကို သတိေပးထားျခင္း ျဖစ္သည္။

ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ၀ကၤပါတြင္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်အရွိဆုံး အေျခအေနတစ္ရပ္ရပ္အတြက္ ႀကဳိတင္ျပင္ ဆင္ ထား သည့္ မူ၀ါဒမ်ားသည္ ပင္လွ်င္ လက္ေတြ႕၌ လြဲမွားသြားေစႏုိင္ေသာ အေနအထား သို႔ ေရာက္ ရွိ လာႏိုင္ေၾကာင္း ဘရိုင္ယန္က ဆိုသည္။ အဓိကစိန္ေခၚမႈမွာ အေျခအေနအားလုံးႏွင့္ ကိုက္ညီေသာ မူ၀ါဒမ်ား ခ်မွတ္က်င့္သုံးႏုိင္ေရးႏွင့္ ေမွ်ာ္လင့္ မထားသည့္ အေျခအေနမ်ား ျဖစ္ေပၚ လာလွ်င္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္အေျခအေနႏွင့္အညီ လိုက္ ေလ်ာညီေထြ အလိုက္သင့္ေျဖရွင္းေဆာင္ ရြက္ႏုိင္ေရး ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေထာက္ျပထားသည္။

●ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး၀ကၤပါ●

ျမန္မာႏုိင္ငံေရးပဋိဥာဥ္ ရွာပုံေတာ္ခရီးတြင္ အေရးႀကီးသည္မွာ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ လာရင္းကိစၥ မေပ်ာက္ပ်က္ေရးပင္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံ့အေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးကို စည္းျခားထားႏိုင္မွသာ Greed and Grievance ေထာင္ေခ်ာက္မွ ရုန္းထြက္ႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ ကိုယ့္ပိုင္ႏုိင္ငံေရးအာဂ်င္ဒါ မ်ား ထက္ ဘုံႏိုင္ငံေရးပဋိဥာဥ္ရွာေဖြႏုိင္ေရးက အေရးႀကီးေၾကာင္း သတိမထားမိလွ်င္ အထုိင္ေဟာင္းကို ခ်ည္တိုင္ သဖြယ္ ထင္မွတ္တတ္ေသာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး၀ကၤပါထဲ ပိတ္မိသြားမည့္ သေဘာျဖစ္သည္။

ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ၀ကၤပါအတြင္း သက္ဆင္းမိျပီ ဆိုလွ်င္ “သန္း(၆၀)၊ ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ဖြံ႕ျဖဳိးေရး” ဟူေသာ လာရင္းကိစၥ ေပ်ာက္ပ်က္သြားသည့္ အေျခအေနသို႔ ဆုိင္ေရာက္သြားမည္သာ ျဖစ္သည္။ ဤသည္ကိုလည္း လယ္ရီ ဒိုင္းမြန္းက ေနာင္လာမည့္ ေလးငါးႏွစ္ကို မၾကည့္ဘဲ ေရရွည္ သေဘာေဆာင္ေသာ ဒီမိုကေရစီခိုင္မာေရးကို ၾကည့္ရန္ သတိေပးေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။ သန္း (၆၀)၏ ေရွ႔လာမည့္ ဆယ္ႏွစ္တာတြင္ ဘယ္အရာက အေရးႀကီးဆုံးလဲ ဟူသည္ကို ႏုိင္ ငံေရးေခါင္းေဆာင္ မ်ားက ျဖစ္လိုေသာ ဆႏၵႏွင့္ ျဖစ္သင့္ေသာ အေျမာ္ အျမင္တို႔ကို ကတၱားျခား၍ ဆုံးျဖတ္ၾကရမည္ ျဖစ္သည္။

အခ်ဳပ္ဆိုရလွ်င္ လယ္ရီဒိုင္းမြန္း၏ ျမန္မာႏိုင္ငံခရီးစဥ္သည္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး၀ကၤပါအတြင္း တ၀ဲ လည္ လည္ သက္ဆင္းက်ေရာက္ေစမည့္ “ကိုယ္ပိုင္ႏုိင္ငံေရးအာဂ်င္ဒါ”ႏွင့္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး၀ကၤပါ အတြင္းမွ ရုန္းထြက္လြတ္ေျမာက္ႏုိင္ေစမည့္ “ႏိုင္ငံေရး ပဋိဥာဥ္ရွာပုံေတာ္” ဟူေသာ လမ္း(၂) သြယ္ ရွိရာ ၌ သန္း(၆၀)၏ လာရင္းကိစၥကို မ်က္ေမွာက္ျပဳၾကရန္ သတိေပးလိုသည့္ လာျခင္းေကာင္းေသာ ခရီးတစ္ခုပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း မီးေမာင္းထိုး တင္ျပလိုက္ရေပသည္။