အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္စရာ မလိုဘဲ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ႏုိင္ၿပီ

ၾသဂုတ္လ (၂၈) ရက္ေန႔ထုတ္ The Messenger သတင္းစာ မွေဖာ္ျပသည္။လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္  မ်ားႏွင့္  ႏုိင္ငံေရးပါတီမ်ားသာ မက ႏိုင္ငံ့အေရး ကို စိတ္ဝင္စား သူမ်ား အားလုံး၏ ဆုံခ်က္သည္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး သို႕ ေရာက္ ရွိေနေလျပီ။ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး အေလးထား ေျပာၾကားေနၾကသည့္ အထဲတြင္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတျဖစ္ႏုိင္ေစရန္ ပုဒ္မ ၅၉(စ)ကို ျပင္ ဆင္ႏိုင္ေရးလည္း အဓိက ပါဝင္ေနပါသည္။ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္
နာယကႀကီး သူရဦးေရႊမန္းကလည္း အေလးထား ေဆာင္ ရြက္ေပးမည္၊ အစိုးရ၏ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ လိုအပ္သည္ဟု မၾကာေသးခင္ကပင္ သတင္းေထာက္မ်ားႏွင့္  ေတြ႕ ဆုံရာ၌ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကား ထားျပီး ျဖစ္ပါသည္။ ပုဒ္မ ၅၉ (စ)၏ သက္ေရာက္မႈ လက္ရွိ မ႑ဳိင္ႀကီးမ်ား၏ လိုက္နာက်င့္သုံးမႈႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ ဆန္းစစ္ၾကည့္လွ်င္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ရန္ပင္ မလိုအပ္ေတာ့သည့္ အေနအထားမ်ား ေတြ႕ရွိရပါသည္။ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ အမ်ားစု သေဘာတူ လွ်င္ ယင္းပုဒ္မ ၅၉(စ)ကို ျပင္ဆင္ရန္ မလိုအပ္သည့္ အေၾကာင္းကို ေတြ႕ျမင္သည့္ အတိုင္း ရွင္းလင္း လိုပါသည္။ 

ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္မွ တင္သြင္းခဲ့ေသာ `လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားအား တာ၀န္မွ ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းျခင္း ဆိုင္ရာ ဥပေဒ´ ၾကမ္းကို ပထမအႀကိမ္ျပည္သူ႔လႊြတ္ေတာ္ သတၱမပံုမွန္အစည္း အေ၀း - ရက္ေျမာက္ေန႔ျဖစ္ေသာ ၂၀၁၃ ရက္ ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္တြင္ ျပည္ သူ႕လႊြတ္ေတာ္တြင္ ေဆြးေႏြး ၿပီး ထိုဥပေဒၾကမ္းအား ဆိုင္းငံ့ထား ရန္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳဆံုးျဖတ္ ခဲ့ပါသည္။ 

ဇာတ္လမ္း၏ အစမွာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွ စပါသည္။ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၈ (ခ) တြင္ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ထားေသာ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္ကို သက္ဆိုင္ရာမဲဆႏၵရွင္မ်ားက ဤဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒတြင္ ျပဌာန္းထားခ်က္မ်ားႏွင့္အညီတာ၀န္မွ ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းခြင့္ရွိသည္ဟု ေဖာ္ျပထား သည္။ ပုဒ္မ ၃၉၆ တြင္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းျခင္းနွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ဦးကို ေအာက္ပါအေၾကာင္း တစ္ရပ္ရပ္ေၾကာင့္ တာဝန္မွ ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းခြင့္ ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္-

(၁) ႏိုင္ငံေတာ္၏ ေက်းဇူးသစၥာေတာ္ကို ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း၊ 

(၂) ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္တစ္ရပ္ရပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္က်ဴး လြန္ျခင္း၊ 

(၃) အက်င့္သိကၡာပ်က္ျပားျခင္း၊ 

(၄) ဤဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒတြင္ သတ္မွတ္ထားသည့္ သက္ဆိုင္ရာ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ အရည္အခ်င္း ပ်က္ယြင္းျခင္း၊ 

(၅) ဥပေဒအရေပးအပ္ေသာ တာဝန္မ်ားကို ေက်ပြန္စြာ မေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊ အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၉၇ တြင္ ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္သည္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမွာက္ျခင္းဆုိင္ရာ ကိစၥမ်ားနွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လည္းေကာင္း၊ တာ၀န္မွ ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းျခင္း ဆုိင္ရာ ကိစၥမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လည္းေကာင္း လိုအပ္ ေသာ ဥပေဒမ်ားကို ျပဌာန္းရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။ 

သို႔ျဖစ္၍ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား တာ၀န္မွ ျပန္လည္ရုပ္သိမ္းသည့္ဥပေဒကုိ အတည္ျပဳ ျပဌာန္း ႏုိင္ေရးအတြက္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ဥပေဒမူၾကမ္းေရး ဆြဲၿပီး ထိုဥပေဒ ၾကမ္းကို ျပည္သူမ်ား ေလ့လာသိရွိရန္ႏွင့္ အႀကံျပဳႏိုင္ရန္အတြက္ (၃၀-၈-၂၀၁၂) ရက္ထုတ္ ႏိုင္ငံပိုင္ သတင္းစာ မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရပါသည္။ (၆-၁၁-၂၀၁၂) ရက္တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ ပထမ အႀကိမ္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ပဥၥမပံုမွန္ အစည္းအေ၀း န၀မေျမာက္ေန႔၌ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က ဥပေဒၾကမ္းကို ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ တြင္ တင္သြင္းခဲ့သည္။ ဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္းေကာ္မတီ၏ စိစစ္ေတြ႕ရွိ ခ်က္မ်ားကို ေကာ္မတီက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကို အစီရင္ခံတင္ျပ ခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အင္တာနက္ ၀ဘ္ဆိုက္တြင္ ေတြ႔ရွိရပါသည္။ 

သုိ႔ရာတြင္ ထိုဥပေဒၾကမ္းအား ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးခဲ့ျခင္း မရွိပဲ ဆိုင္းငံ့ ထားခဲ့ၿပီး ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌ၏ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမ်ားတြင္ သတင္းေထာက္မ်ား က ထိုဥပေဒကို ဆက္ လက္ေဆြးေႏြးျခင္း မရွိသည့္ကိစၥကို ေမးျမန္းသည့္အခါ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌ သူရဦးေရႊမန္းက ထိုဥပေဒ သည္ ေခတ္ကာလ အေျခအေနႏွင့္ မကုိက္ညီ၍ ဆိုင္းငံ့ ထားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့သည္ ကို ေတြ႔ရပါ သည္။ ထိုသုိ႔ သတင္းေထာက္မ်ားက လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌကုိ ထိုဥပေဒၾကမ္းကိစၥ ေမးျမန္းခဲ့ၿပီး မၾကာမီအတြင္း ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္က ထိုဥပေဒၾကမ္းအား ဆုိင္းငံ့ထားရန္ အတည္ျပဳ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ 

၂၃-၈-၂၀၁၃ ရက္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀းတြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီ၀င္ ေဒါက္တာ စိုးမိုးေအာင္က ထိုဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ရွင္းလင္း တင္ျပရာတြင္ အေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၉၆ (ခ)ပါ " သက္ဆုိင္ရာ မဲဆႏၵနယ္၏ မူလ မဲဆႏၵရွင္မ်ားအနက္ အနည္းဆံုး တစ္ရာခုိင္ႏံႈးတုိ႔က တာဝန္မွ ျပန္လည္ ရုတ္သိမ္းလုိေသာ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ တုိင္တန္းခ်က္ကို ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ ပဲြ ေကာ္မရွင္ထံ တင္ျပရမည္" ဆိုေသာ အခ်က္အရ လက္မွတ္ထိုး တိုင္တန္း ရမည့္အေရ အတြက္သည္ နည္းပါးလြန္းၾကာင္း၊ တစ္ပါတီစနစ္ က်င့္သံုးခဲ့သည့္ မဆလေခတ္ အေျခခံ ဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္ မ်ားကို ဆက္လက္သံုးစဲြ ထားျခင္းၿဖစ္ၿပီး တစ္ပါတီ စနစ္တြင္ မဲဆႏၵရွင္ တစ္ရာ ခုိင္ႏႈန္း၏ ေထာက္ခံမဲရရန္ ခက္ေကာင္း ခက္ႏိုင္ေသာ္လည္း ယခုု ပါတီစံုစနစ္ က်င့္သံုးသည့္ ေခတ္တြင္ တစ္ရာခိုင္ႏႈန္း၏ လက္မွတ္ စုေဆာင္းရန္ မခက္ခဲေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ အလြယ္တကူ လက္မွတ္ စုၿပီး တိုင္ၾကားျခင္းမ်ား မ်ားလာႏိုင္ေၾကာင္း ၊ တျခားဒီမိုကေရစီ ႏုိင္ငံ အခ်ိဳ႕တြင္လည္း ထိုသို႔ ကိုယ္စားလွယ္ အားတာဝန္က ျပန္လည္ ရုတ္သိမ္းသည့္ ဥပေဒမ်ား ျပဌာန္းထားျခင္း ရိွေသာ္လည္း တုိင္တန္းသူ အေရ အတြက္ သတ္မွတ္ခ်က္ ထိုမွ်မနည္းေၾကာင္း၊ ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးနွင့္ ပတ္သက္၍လည္း ဆန္းစစ္ေလ့လာျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေနၿပီျဖစ္ ေၾကာင္း၊ ထိုကာလအတြင္း ဥပေဒၾကမ္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ဆုိင္းငံ့ထား သင့္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြးသြားပါသည္။ 

ဥပေဒၾကမ္းအား ဆိုင္းငံ့ထားရန္ ကိစၥကို တပ္မေတာ္သား လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ (၃)ဦးက ကန္႕ကြက္ ေဆြးေႏြး သြားခဲ့ပါသည္။ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက ယေန႔ လႊတ္ေတာ္မ်ားသည္ ျပည္သူလူထု ၏ ယံုၾကည္ကိုးစားမႈကို တေန႔တျခားပိုမို ရရိွလာေနေၾကာင္း၊ ထို႕ေၾကာင့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ ဂုဏ္သိကၡာ အတြက္ ဆက္လက္ေဆြးေႏြး ေဆာင္ရြက္ သင့္ေၾကာင္း၊  တပ္မေတာ္သားမ်ားအား ဥပေဒ၊ စည္းကမ္းမ်ားနွင့္ ကန္႔သတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသလို လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္သည့္ ဥပေဒ ရွိသင့္ ေၾကာင္း၊ ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတ၊ ဒုသမၼတမ်ားနွင့္ အျခားေသာ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္ ပုဂိၢဳလ္မ်ားကို စြပ္စဲြျပစ္ တင္ လုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း အေျခခံ ဥပေဒမွာ ျပဌာန္းသတ္ မွတ္ထားေၾကာင္း ၊ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားကုိ မဲဆႏၵ ရွင္ျပည္သူလူထုက တာဝန္မွ ျပန္လည္ ရုတ္သိမ္းခြင့္သည္ အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၄ တြင္ ျပဌာန္းထားသည့္ " ႏုိင္ငံ ေတာ္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာသည္ ႏုိင္ငံသားမ်ားထံမွ ဆင္းသက္ ၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ တဝွမ္းလံုး၌ တည္သည္" ဆုိသည္ကို ျပသည့္အခ်က္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အေျခခံဥပေဒ က ေပးထားသည့္ ျပည္သူ မ်ား၏ အခြင့္အေရးကို ပိတ္ပင္ျခင္း မျပဳသင့္ေၾကာင္း၊ အေျခခံဥပေဒ က ေပးထားသည့္အခြင့္အေရးကိုပိတ္ပင္ျခင္းသည္အေျခခံဥပေဒကို ေက်ာ္လြန္ရာ  ေရာက္ေၾကာင္း။ အာဏာသံုးရပ္ အၾကားတြင္လည္း အျပန္အလွန္ Check and Balance လုပ္ႏိုင္ ေရးအတြက္ ထိုဥပေဒ ျပဌာန္းေရးဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္သြားရန္လႊတ္ေတာ္အားတိုက္တြန္းေၾကာင္း  ေဆြးေႏြး သြားၾကပါသည္။ 

မင္းလွ မဲဆႏၵနယ္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေမာင္တိုးက လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားသည္ စည္း ကမ္းမရွိရံုနွင့္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ မျဖစ္ထုိက္ဟု မဆိုႏိုင္ေၾကာင္း၊ လႊတ္ေတာ္မ်ား အေနျဖင့္ တင္လာသည့္ ဥပေဒတုိင္းကို ေဆြးေႏြး အတည္ျပဳေပးမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌသည္ အလြန္ပါ၀ါ ရွိေၾကာင္း၊ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌ တစ္ေယာက္က ထိုဥပေဒကို ေဆြးေႏြးရန္ မသင့္ဟု ဆိုလွ်င္ မဲခြဲရန္ပင္ မလိုေၾကာင္း၊ တစ္ရာခိုင္ႏႈန္းက တိုင္ၾကားခြင့္ ရွိသည္မွာ မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြး သြားပါ သည္။ 

ေက်ာက္ၿဖဴ မဲဆႏၵနယ္မွ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးဘရွိန္က လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ တစ္ေယာက္ကို တာ၀န္မွ ျပန္လည္ ရုပ္သိမ္းရန္ ေဆာင္ရြက္လွ်င္ ေငြကုန္ေၾကးက် မ်ားသည္ကို စဥ္းစားစရာ ရွိေၾကာင္း၊ စြပ္စြဲခံ ရသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ကိုလည္း ကာကြယ္ေပးရန္ လုိေၾကာင္း ေဆြးေႏြး သြားပါသည္။ 

တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္ ေလးဦးနွင့္ အရပ္သား ကိုယ္စားလွယ္ ႏွစ္ဦး၏ ေဆြးေႏြးမႈ ၿပီးေနာက္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌက စက္ခလုပ္ မသံုးဘဲ `ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီရဲ႕ သေဘာ ထားကို သေဘာတူ ပါသလား၊ သေဘာမတူသူ ရိွပါသလား´ ေမးျမန္းခဲ့ရာ ကန္႔ကြက္မည့္ သူ မရွိသည့္အတြက္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီ၏ တင္ျပခ်က္ အတိုင္း ဥပေဒၾကမ္းအား ဆုိင္းငံ့ ထားရန္ လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳ ခဲ့ပါသည္။ 

ထူးျခားသည္မွာ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က (၆-၁၁-၂၀၁၂) တြင္ ထိုဥပေဒၾကမ္း အား ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္သုိ႔ တင္သြင္းခဲ့ရာတြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီ၀င္ ဦးတီခြန္ျမတ္က ေကာ္မတီ၏ စိစစ္ေတြ႔ရွိခ်က္ကို တင္ျပရာတြင္ ဥပေဒၾကမ္းအား မည့္ သည့္ ေနရာမ်ားတြင္ မည္သုိ႔မည္ပံု ျဖည့္စြက္ျပင္ဆင္ သင့္သည္ဟုသာ တင္ျပခဲ့ၿပီး ပါတီစံုဒီမုိ ကေရစီ စနစ္ႏွင့္ မကိုက္ညီေၾကာင္း၊ တစ္ရာခိုင္ ႏႈန္းဟု အေျခခံဥပေဒ တြင္ သတ္မွတ္ ထားျခင္းသည္ က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္မႈ မရွိေၾကာင္း ပါ၀င္ျခင္းမရွိခဲ့ပဲ ေနာက္ထပ္ ၁၀ လခန္႔ အၾကာ (၂၃-၈-၂၀၁၃) ရက္တြင္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီက ထပ္မံရွင္းလင္း တင္ျပ သည့္ အခါမွာ ထိုအခ်က္မ်ား ပါ၀င္လာျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဦးတီခြန္ျမတ္၏ ျဖည့္စြက္ခ်က္တြင္ လက္မွတ္ ေရးထိုး တိုင္ၾကားျပီး Recall လုပ္ပါက စစ္ေဆးသည့္ အခါ မမွန္ကန္လွ်င္ တိုင္ၾကားသူမ်ားကို အေရးယူႏိုင္ မည့္ အခ်က္ကို ထည့္သြင္းခဲ့ပါသည္။ ထိုသို႕ ျပဳလုပ္မွသာ မမွန္မကန္ တိုင္ၾကားမႈ မ်ား ေလ်ာ့နည္းေစ မည္ဟု ၄င္းက ဆိုပါသည္။ သုိ႔ျဖစ္၍ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီ၏ သံုးသပ္ခ်က္ ၁၀ လအတြင္း ေျပာင္းလဲ သြားရသည္မွာ မည္သည့္ ပေယာဂမ်ား ပါရွိသနည္းဟု စဥ္း စား ေတြးေတာဖြယ္ရာ ရွိပါသည္။ 

မည့္သုိ႔ပင္ ဆိုေစကာမူ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား တာ၀န္မွ ျပန္လည္ ရုပ္သိမ္းျခင္း ဆုိင္ရာ ဥပေဒကို ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္က ဆုိင္းငံ့ထား လိုက္သျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒကို ျပင္ဆင္၍ မၿပီး မခ်င္း၊ အနည္းဆံုး ယခုလႊတ္ေတာ္ သက္တမ္း ကုန္ဆံုးမည့္ ၂၀၁၅ ႏွစ္ကုန္ အထိေတာ့ တာ၀န္ မေက် ေသာ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ရွိပါကလည္း ကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္မွ ျဖဳတ္ခ်ႏို္င္ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါ။ 

လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ ေက်းဇူး သစၥာေတာ္ကို ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း၊ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒပါ ျပ႒ာန္းခ်က္ တစ္ရပ္ရပ္ကို ေဖာက္ဖ်က္ က်ဴးလြန္ျခင္း၊ အက်င့္သိကၡာ ပ်က္ျပားျခင္း၊ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္၏ အရည္အခ်င္း ပ်က္ယြင္းျခင္း၊ ဥပေဒအရ ေပး အပ္ေသာ တာဝန္မ်ားကို ေက်ပြန္စြာ မေဆာင္႐ြက္ျခင္းမ်ား ရွိလာခဲ့သည့္တိုင္ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ အျဖစ္မွ ရုပ္သိမ္း ခံရမည္ ကို စိုးရိမ္စရာ မလုိဘဲဲ ဥပေဒျပဳေရးႏွင့္ ထိန္းေက်ာင္းေရး တာ၀န္မ်ားကို စိတ္ခ်၊ လက္ခ် ထမ္းေဆာင္ ႏိုင္ၾက ေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။ 

ယခုကာလတြင္ လႊတ္ေတာ္ေပၚေပါက္လာျပီ ျဖစ္၍ အျပန္အလွန္ထိန္းေက်ာင္းေရးစနစ္ အသက္၀င္ လာ သည္ ဟု ဆိုၾကပါသည္။ ျပီးခဲ့သည့္ (၂)ႏွစ္ခြဲကာလအတြင္း ဥပေဒျပဳ လႊတ္ေတာ္ အမတ္မ်ားအေန ျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ တရားစီရင္ေရး မ႑ဳိင္ႀကီး(၂)ရပ္ကို ထိန္းေက်ာင္းသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကို အားသြန္ခြန္စိုက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾက သည္မွာ အားရဖြယ္ရာ ေကာင္းလွပါသည္။ သုိ႕ေသာ္ ထိန္းေက်ာင္းေရး တာ၀န္ကို အေလးေပး လြန္းလွ်င္ မူလတာ၀န္၊ အေျခခံ ဥပေဒတြင္ အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားေသာ တာ၀န္မ်ား ျဖစ္သည့္ ဥပေဒျပဳေရး လုပ္ငန္း မ်ား၌ အားနည္း သြားျခင္း ရွိ-မရွိကိုလည္း ျပီးခဲ့သည့္ (၂)ႏွစ္ခြဲအတြင္း လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တင္ သြင္းေသာ ဥပေဒၾကမ္းမ်ား မည္မွ်ရွိသည္၊ ယင္းတို႕အနက္မွ ဥပေဒ အျဖစ္ မည္မွ် ျဖစ္လာသည္ ဟူေသာ ကိန္းဂဏန္းမ်ားက ျပဆိုလ်က္ ရွိေနပါသည္။ 

ဥပေဒျပဳ အမတ္မ်ား လက္ကိုင္ထားရမည့္ ေပးထားခ်က္ မူေဘာင္မွာ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ျဖစ္ပါသည္။ ယခု ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ျပန္ၾကည့္လွ်င္- 

(၁) အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၂၅၊ ဇယား ၄ တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ ေစာင့္ ေရွာက္ျပီး” ဟု ျပဌာန္းထားပါသည္။ 

(၂) အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၂၄ တြင္ “ႏိုင္ငံေတာ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ဆိုင္ရာခုံရုံး၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္ အျပီးအျပတ္အတည္ ျဖစ္သည္။” ဟု ျပဌာန္းထားပါသည္။ ယင္းျပဌာန္းခ်က္ကို လႊတ္ေတာ္က ပယ္ခ်ခဲ့ျပီး ခုံရုံးကို စြပ္စြဲျပစ္တင္မႈ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ (ျပဌာန္းခ်က္ကို မလိုက္နာ လွ်င္လည္း ရႏိုင္သည့္ သေဘာ ေတြ႕ရွိရျခင္း)

(၃) အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၉၇ တြင္ “ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္သည္ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ျခင္း ဆိုင္ရာ ကိစၥ မ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လည္းေကာင္း၊ တာ၀န္မွျပန္လည္ ရုပ္သိမ္းျခင္း ဆိုင္ရာ ကိစၥမ်ားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ လည္းေကာင္း လိုအပ္ေသာ ဥပေဒမ်ားကို ျပဌာန္းရမည္။” ဟု ျပဌာန္း ထားပါသည္။ ယင္းျပဌာန္းခ်က္မွ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွက္ျခင္း အတြက္ လိုအပ္ေသာ ဥပေဒကို နယကအစိုးရ လက္ထက္က ျပဌာန္းခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း လႊတ္ေတာ္ေပၚေပါက္ လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ယခုအခါ က်န္ရွိေနသည့္ တာ၀န္မွျပန္လည္ ရုပ္သိမ္းျခင္းကို ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္က ျပဌာန္းရမည္ ျဖစ္ပါသည္။ “ျပဌာန္းႏိုင္သည္” မဟုတ္ဘဲ “ျပဌာန္း ရမည္” ဟု ေဖာ္ျပထားျခင္းကို ၾကည့္လွ်င္ လုပ္ကို လုပ္ေဆာင္ရမည့္ အေျခခံဥပေဒက အပ္ႏွင္းထားေသာ တာ၀န္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေနပါသည္။ (သို႕ေသာ္ ဥပေဒၾကမ္း ေကာ္မတီ၏ သုံးသပ္ခ်က္ျဖင့္ အဆိုပါ ျပဌာန္း ခ်က္ကို လိုက္နာျခင္းမရွိဘဲ ဆိုင္းငံ့ထား ႏုိင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရပါသည္။) 

(၄) ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္သည္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား၏ အခြင့္အေရးျဖစ္ေသာ စြပ္စြဲ ျပစ္တင္ ျခင္းကို ခုံရုံးႏွင့္ အျငင္းပြားမႈတြင္ အသုံးျပဳခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါသည္။ အေျခခံဥပေဒတြင္ အျပန္ အလွန္ထိန္း ေက်ာင္းေရး ယႏၱရားပီျပင္ေစရန္ ေပးအပ္ထားျပီး ျဖစ္ပါသည္။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စား လွယ္မ်ားအား ျဖဳတ္ခ်ရန္အတြက္ ျပည္သူမ်ားသို႕ အပ္ႏွင္းထားျခင္း ျဖစ္ပါ သည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးကို ပိတ္ပင္ျခင္း သည္ အေျခခံဥပေဒအရ မည္သို႕ေသာ သေဘာ သက္ေရာက္ေစ သည္ကို လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား သိရွိနားလည္ၾကမည္ ဟု ယုံၾကည္ပါသည္။ ယင္းအခြင့္ အေရးပိတ္ပင္ျခင္းခံထားရေသာ ျပည္သူ မ်ား အေနျဖင့္ မည္သို႕ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ရမည္ နည္း။ ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရာရွိေသာ နည္းလမ္းမွာ လူထု လမ္းေပၚထြက္ျခင္း ျဖစ္ျပီး ဤနည္းလမ္းကို မလႊဲမေရွာင္သာ ေရြးခ်ယ္ေစရန္ တြန္းပို႕ရာ ေရာက္ရွိေစ ႏိုင္ပါသည္။ (အေျခခံဥပေဒတြင္ ပါရွိေသာ ျဖဳတ္ခ်ရန္ နည္းလမ္းကို ပိတ္ပင္ထားပါက အေျခခံဥပေဒပါ အတိုင္းမဟုတ္ေသာ ျဖဳတ္ခ်ရန္နည္းလမ္းမ်ား ေပၚထြက္ လာမည္။) 

ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို လိုက္နာၾကရာတြင္ လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား သည္ ျခြင္းခ်က္ ျဖစ္ေနႏိုင္ပါသေလာ။ ဥပေဒျပဳေရး မ႑ဳိင္ကလြဲ၍ က်န္မ႑ဳိင္မ်ား၊ က်န္ျပည္သူမ်ားအားလုံး သာလွ်င္ တိတိက်က် လိုက္နာေစမည္ ဆိုလွ်င္ အေျခခံဥပေဒမွာ မည္ သည့္ ကိန္းဆိုက္ေရာက္သြားေစ ပါသနည္း။ အေျခခံဥပေဒကို လိုက္နာရန္ ပ်က္ကြက္ျခင္း သို႕မဟုတ္ ပ်က္ကြက္ရာ ေရာက္ေစႏိုင္သည္မ်ား လုပ္ ေဆာင္ျခင္း၊ အေျခခံဥပေဒကို ဆန္႕ က်င္ေဖာက္ဖ်က္ျခင္း သို႕မဟုတ္ ဆန္႕က်င္ေဖာက္ ဖ်က္ရာ ေရာက္ေစ ႏုိင္ေသာ လုပ္ ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ျခင္းတို႕သည္ လက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရားဥပ ေဒစိုး မိုးေရးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ႀကီးမားလွေသာ ျခိ္မ္းေျခာက္ မႈမ်ား ျဖစ္ လာေစႏိုင္ပါသည္။ 

ထိုနည္းတူစြာပင္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္ တစ္ရပ္ကို ယခုကဲ့သုိ႔ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါ ႏွင့္ မကိုက္ညီသျဖင့္ (၅)ႏွစ္လုံးလုံး ဆုိင္းငံ့ထား၍ ရသည္ဆုိလွ်င္လူထုေခါင္းေဆာင္ ေ ဒၚေအာင္ ဆန္း စုၾကည္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ႏိုိင္ေရးတြင္ ကန္႕႔သတ္ ခ်က္ျဖစ္ေနေသာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ ၅၉(စ) ကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ ရန္ ေရ ရာေသခ်ာျခင္း မရွိဘဲ ျပင္ဆင္ရန္ ႀကိဳးစားမည့္အစား အေျခ အေန၊ အခ်ိန္ အခါႏွင့္ မကိုက္ညီသည့္အတြက္ ပုဒ္မ ၅၉(စ) ကိုလည္း ၂၀၁၆ ေရြးေကာက္ပြဲမွစ၍ ၅ ႏွစ္ ခန္႔ ဆုိင္းငံ့ေပး၍ မရဘူးလား ဟူေသာ ေမးခြန္းတစ္ရပ္ ေပၚထြက္လာပါသည္။ အေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၃၂၄ ႏွင့္ ၃၉၇ တို႕ကို လိုက္နာစရာ မလိုလွ်င္ ပုဒ္မ ၅၉ ကိုလည္း လိုက္နာရန္ လိုအပ္ပါသေလာ။ အေျခခံ ဥပေဒ သည္ ဒီပုဒ္မမ်ားကို ေတာ့ လိုက္နာပါ၊ ဒီပုဒ္မမ်ားကေတာ့ အေျခအေနအခိ်န္အခါအရ မလိုက္နာနဲ႕ဦး ဟူ၍ ထားရွိႏိုင္ပါ၏ေလာ။ လက္ရွိ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအရ ထားရွိႏိုင္သည္ ဆိုပါ လွ်င္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ ျဖစ္ေရးအတြက္ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္စရာ မလိုေတာ့ပါ။ 

အလားတူ အေျခခံဥပေဒပါ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားကို လိုက္နာရမည့္ ႏိုင္ငံသူ၊ ႏိုင္ငံသားမ်ားအပါအ၀င္ မ႑ဳိင္ႀကီး (၃) ရပ္စလုံး၊ တပ္မေတာ္ႏွင့္ အျခားေသာ က႑ေပါင္းစုံ၊ နယ္ပယ္ ေပါင္းစုံတို႕သည္ လိုက္နာ စရာ မလိုေတာ့သည့္ အေနအထားသို႕ ခ်က္ခ်င္းလက္ငင္း ေရာက္ရွိသြား ေစႏိုင္ပါသည္။ ထိုသို႕ ေရာက္ ရွိသြားခဲ့ပါလွ်င္ မည္သူမွ် မလိုက္နာေတာ့သည့္ အေျခခံဥပေဒသည္ အေျခခံဥပေဒဟုပင္ ေခၚတြင္ႏိုင္ ေတာ့မည္ မဟုတ္ပါ။ ဤသည္ကို ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ တပ္မေတာ္ အႀကီးအကဲမ်ား၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းဟုၾကည္ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ မီဒီယာမ်ား အပါအ၀င္ အရပ္ဘက္လူ႕ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား အထူး အေလးထား စဥ္းစားရန္ လိုအပ္ျပီဟု ယူဆမိပါသည္။ နိုင္ငံတကာက ၾသခ်ယူရေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီ ကေသာင္းကနင္း အေနအထားသို႕ ဆိုက္ေရာက္ သြားျခင္း မရွိေစေရးအတြက္ ထိန္းႏိုင္သူမ်ားက ၀ိုင္း၀န္းထိန္း သိမ္းေစာင့္ေရွာက္ ေပးၾကပါရန္ ဤေဆာင္း ပါးမွ တစ္ဆင့္ တိုက္တြန္း ေတာင္းဆို လိုက္ရပါသည္။ 

ေနထက္နီ