အာဆီယံဥကၠ႒ ျမန္မာႏွင့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရး

အျငင္းပြားေနေသာ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အတြင္း တ႐ုတ္သေဘၤာက ဗီယက္နမ္သေဘၤာကို ေရပိုက္ႏွင့္ ထိုးေနစဥ္ (ဓာတ္ပံု – Reuters)ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ပထမဆံုးအေနနဲ႕ အာဆီယံလို႔ အတိုေကာက္ေခၚတဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံမ်ား အသင္းရဲ႕ ၂၄ ႀကိမ္ေျမာက္ ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား အစည္းအေဝးကို ၿပီးခဲ့တဲ့ စေန၊ တနဂၤေႏြေန႔ မ်ား မွာ ေအာင္ျမင္စြာ လက္ခံက်င္းပႏိုင္ခဲ့ တယ္။ ျပည္တြင္းေရးမွာ တင္းမာေန မႈေတြေၾကာင့္ အသင္းဝင္ ၁၀ ႏိုင္ငံရဲ႕ အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္ေတြ စံုညီတရားဝင္ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ဒီအစည္းအေဝး မ်က္ႏွာမပ်က္ ၿပီးသြား ပ မလား လို႕ စိုးရိမ္ ပူပင္မႈေတြရွိခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ တခါက ေဒသတြင္းမွာ ဘယ္သူမွမကိုင္ခ်င္ တဲ့ ျဗဟၼာ့ေခါင္းဘဝကေန လက္ရွိေဒသတြင္း တင္းမာမႈ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရး ကိုင္တြယ္ ရတဲ့ အာဆီယံဥကၠ႒အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ က ေျပာင္းလဲႏိုင္ခဲ့တာမို႔ လက္ရွိသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဦးစီးေန တဲ့ ေနျပည္ေတာ္ အစိုးရအတြက္ ဂုဏ္ယူတႀကီး ျဖစ္စရာပါ။ျပည္တြင္းေရး ဝင္မစြက္ဖက္ေရး ကို အေျခခံ ထားတဲ့ အာဆီယံအဖြဲ႕မွာ လတ္တေလာ ျပႆနာ ျဖစ္ေနတာ တ႐ုတ္နဲ႕ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ထဲမွာ ေရပိုင္နက္အျငင္းပြားမႈပါ။ ေနျပည္ေတာ္ ထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲ မစမီ ေရနံေပါတဲ့ ပါရာဆဲလ္ကြၽန္းစုနားမွာ ဗီယက္နမ္သေဘၤာကို တ႐ုတ္သေဘၤာ ေရပိုက္နဲ႔ တြန္းထိုးလႊတ္လိုက္တာ မို႕ ဗီယက္နမ္က တ႐ုတ္ကို က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ကန္႕ကြက္ခဲ့တယ္။ တနဂၤေႏြ ေနျပည္ေတာ္ေရာက္ ေနတဲ့ ဗီယက္နမ္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ငုရင္တန္ေဒါင္းက “ဒီအစြန္းေရာက္ အႏၱရာယ္မ်ား တဲ့လုပ္ရပ္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရး၊ လံုၿခံဳ ေရးနဲ႕ ပင္လယ္ျပင္လံုၿခံဳမႈကို တိုက္ ႐ိုက္ၿခိမ္းေခ်ာက္ ေနတယ္” လို႔ေျပာတယ္။ ဒါကို ဗီယက္နမ္အစိုးရက ဗီယက္နမ္သတင္းေတြ မွာထည့္တယ္။ ဟႏြိဳင္းၿမိဳ႕ေတာ္ တ႐ုတ္သံ႐ံုးေရွ႕ ဆႏၵျပပြဲေတြ ကိုလည္း ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ (ေနာက္ဆုံး ရရွိေသာ သတင္းမ်ား အရ ဗီယက္နမ္တြင္ တ႐ုတ္ဆန္႕က်င္ေရးမ်ား ျပန္႕ႏွံ႕လာေနျပီး ဗုဒၶဟူးေန႕ ညက ဟိုခ်ီမင္းစီးတီးအနီးရွိ ထိုင္ဝမ္ပိုင္စက္႐ုံတ႐ုံတြင္ အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ဗီယက္နမ္ ၅ ဦးႏွ င့္  တ႐ုတ္အလုပ္သမား ၁၆ ဦး ေသဆုံးေၾကာင္း သိရသည္။)
တ႐ုတ္နဲ႔ ေရပိုင္နက္အျငင္းပြားေနတဲ့ အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံ ဖိလစ္ပိုင္ရဲ႕ သမၼတ ဘန္နီႏိုအကြီႏို ကလည္း ေနျပည္ေတာ္ခရီးစဥ္မွာ ရွင္းရွင္းပဲေၾကညာ ခ်က္ထုတ္တယ္။ ဖိလစ္ပိုင္ဟာ ေမလ အတြင္း က နယ္သာလန္ႏိုင္ငံ သည္ဟိဂ္ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ ကုလသမဂၢအျငင္းပြားမႈဆိုင္ရာခံု႐ံုးမွာတ႐ုတ္ႏို င္ငံကို တရားစြဲခဲ့တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ “ပိုင္နက္နယ္နမိတ္ အျငင္းပြားမႈေျဖရွင္းရာမွာ တရားဥပေဒကို လိုက္နာ ရမယ္။ ေစာင့္ထိန္းရမယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံတိုင္းရဲ႕ အခြင့္အေရး ကို တေလးတစား အသိ အမွတ္ျပဳေရး ပဲ။ ႏွစ္ႏိုင္ငံတည္း ေျပာဆိုရတာမ်ိဳးခ်ည္းလည္း က်ေနာ္တို႕ အားမကိုးဘူး။ ဒါက ေဒ သတြင္းက တျခားသူေတြ ကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္” လို႔ ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခ်က္ မွာ အကြီႏိုကေရးတယ္။ မၾကာခင္ကတင္ တားျမစ္ ထားတဲ့ လိပ္ေတြကိုဖမ္းလို႕ တ႐ုတ္တံငါသည္ ၁၁ ဦးကို ဖိလစ္ပိုင္ေရ တပ္က ဖမ္းထားခဲ့ေသး တယ္။ တ႐ုတ္က ဒီဖမ္းဆီးမႈဟာ တရားမဝင္ေၾကာင္းေျပာၿပီး အားလံုး ကိုျပန္လႊတ္ေပးဖို႕ ေတာင္းဆို ခဲ့တယ္။

သံတမန္ သတင္းရပ္ကြက္ကို ကိုးကားၿပီး ႏိုင္ငံတကာ သတင္းေတြမွာ ေရးတာက တနဂၤေႏြ ထိပ္သီးေဆြးေႏြး ဝိုင္းမွာ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ကိစၥ ကို အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ ၅ ႏိုင္ငံက ထုတ္ေျပာသ တဲ့။ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ထဲက ေရပိုင္နက္အျငင္းပြားမႈဟာ အာဆီယံရဲ႕ ဒီႏွစ္မ်ားအတြင္း ဘံုဆံုခ်က္ျဖစ္ လာေနတယ္။ ကမ္း႐ိုးတန္းနဲ႕ မိုင္ ၁၀ဝ၀ ေက်ာ္ကြာေဝး ေပမယ့္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက သူပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္းေၾက ညာ ထားခဲ့တဲ့ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ဟာ ငါးေပါၿပီး ေရနံနဲ႔ သဘာဝဓာတ္ေငြ႕ အေျမာက္အမ်ား ရွိႏိုင္တယ္လို႕ တြက္ဆ ထားၾကတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ ကေမၻာဒီးယား ဖႏြမ္းပင္ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးမွာ ဒီကိစၥစကားမ်ားၿပီး ေၾကညာခ်က္ မထုတ္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ကေမၻာဒီးယားနဲ႕ လာအိုႏိုင္ငံေတြဟာ တ႐ုတ္ အေထာက္အပံ့ခံႏိုင္ငံေတြမို႕ တ႐ုတ္ကို မလြန္ဆန္ဝံ့ဘူးလို႕ သတင္းေတြကေရးတယ္။

အခုလည္း ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ တရားအားထုတ္ တ႐ုတ္အားထားခဲ့ရတဲ့ ေနျပည္ေတာ္ အစိုးရ ကလည္း ေပါက္ေဖာ္ႀကီး စိတ္ကြက္မခံပါဘူး။ ျမစ္ဆံုနဲ႔တင္ ေတာ္ေတာ္ လံုေလာက္သြားခဲ့ပါၿပီ။ ျမန္မာ ဟာ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္နဲ႔မထိစပ္ပါဘူး။ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြ က်လာေပ မယ့္ ျမန္မာရဲ႕ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးမႈ အမ်ားဆံုးနဲ႕ အႀကီးဆံုးကုန္သြယ္ဘက္ျဖစ္ဆဲပါ။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ရဲ႕ေျပာေရး ဆိုခြင့္ရွိသူ ျပန္ၾကားေရးဒုဝန္ႀကီးဦးရဲထြဋ္ က ေဝါစႀတိဂ်ာနယ္ သတင္းစာကို တ႐ုတ္ႏိုင္ငံဟာ “မိတ္ေဆြႀကီး” “အေရးအပါဆံုး ကုန္သြယ္ဘက္”လို႕ေျပာခဲ့တာမို႔ တနလၤာေန႔ အာဆီယံထိပ္ သီး ေဆြးေႏြးပြဲ ရဲ့ တရားဝင္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ထဲမွ “ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အတြင္း ျဖစ္ပြားလ်က္ ရွိေသာ အေျခအေနမ်ားကို လြန္စြာစိုးရိမ္မိေၾကာင္း”လို႔သာေဖာ္ျပၿပီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကို အမည္မတပ္ခဲ့တာ အံ့ဩစရာေတာ့မဟုတ္ပါ။

တ႐ုတ္ႏိုင္ငံကေတာ့ အဲဒီေဒသဟာ တ႐ုတ္ ေရပိုင္နက္အတြင္း လံုးလံုးက်ေရာက္ေနတာျဖစ္တယ္လို႕ တနဂၤေႏြေန႔ကေၾကညာၿပီး ေမလ ၁ ရက္ ေန႔ကတည္းက စစ္သေဘၤာတခ်ိဳ႕ပါဝင္တဲ့ လံုၿခံဳေရး အေစာင့္ အေရွာက္ သေဘၤာ ၈၀ ကိုခ်ထားၿပီး ေရနံ ရွာေဖြေရးကိုစလုပ္တယ္။ အဂၤါေန႔မွာ ေနာက္ဆံုးရတဲ့ သတင္းေတြအရ ဗီယက္နမ္ သေဘၤာတစီးကို တ႐ုတ္သေဘၤာ ၁၅ စီးက ေရပိုက္ေတြနဲ႕အျပန္အလွန္ ထိုးၾကေၾကာင္းသိရတယ္။ တခ်ိန္တည္း တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ ျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ဟြခ်ံဳယင္း က ေန႔စဥ္သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ “ဗီယက္နမ္ဟာ တျခားႏိုင္ငံေတြကိုပါတြဲၿပီး တ႐ုတ္ကို ဖိအားေပးဖို႕ ႀကိဳးစားခဲ့ေပမယ့္ သူ႔ရည္မွန္းခ်က္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘူး” လို႔ ေနျပည္ေတာ္ အာဆီယံထိပ္ သီး ေဆြးေႏြးပြဲကို တိုက္႐ိုက္ မရည္ၫႊန္းပဲေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ “အာ ဆီယံနဲ႔တ႐ုတ္ဟာ ေဒသတြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တည္ ၿငိမ္ေရးကို ပူးတြဲထိန္းသိမ္းဖို႕ စြမ္းရည္နဲ႔ဆံုးျဖတ္ခ်က္ရွိၾကတယ္” လို႕ေတာ့ ေနျပည္ေတာ္ ေၾကညာခ်က္ကို သံတမန္စကားနဲ႔ တံု႔ျပန္ေျပာပါေသးတယ္။

ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္မွာ တ႐ုတ္ကအင္အားနဲ႔လႊမ္းမိုးဖို႔ ႀကိဳးစားလာမႈကို စိုးရိမ္ၾကတဲ့ႏိုင္ငံေတြ ကို ေထာက္ ခံၿပီး အေမရိကန္ကလည္း စိုးရိမ္ပူပန္ေၾကာင္း ထုတ္ေျပာလာတယ္။ “အျငင္းပြား ရာ ေဒသထဲမွာ သေဘၤာေတြနဲ႔ ၿခိမ္းေခ်ာက္တာ၊ အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့ စီမံခ်က္ေတြေဖာ္ေဆာင္ တာေတြကို က်မတို႔ျပင္းျပင္း ျပျပ စိုးရိမ္မိပါတယ္” လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဌာန ေျပာေရး ဆိုခြင့္ရ အမ်ိဳးသမီး ဂ်န္ပဆာကီ က ဝါရွင္တန္ ေန႔စဥ္သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာေျပာပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ အာဆီယံႏိုင္ငံတႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ စင္ကာပူက ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ေကရွမ္မူဂန္းဟာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ဂြၽန္ကယ္ရီနဲ႔ေတြ႕ဖို႔ ဝါရွင္တန္ေရာက္ေနတယ္။ ဝန္ႀကီး ၂ ဦး မေတြ႕ဆံုမီ ဂြၽန္ကယ္ရီ က ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ရာမွာ တ႐ုတ္ရဲ႕ “ပါရာဆယ္လ္ ကြၽန္းစုကို စိန္ေခၚလာမႈ” ကို အေမရိကန္တို႔စိုး ရိမ္ေၾကာင္း ထပ္တလဲလဲေဖာ္ျပတယ္။ “က်ေနာ္ တို႔အားလံုး၊ ေျပာရရင္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ နဲ႔ အေရွ႕တ႐ုတ္ ပင္လယ္ထဲက ႏိုင္ငံအားလံုးဟာ ဒီရင့္သီးတဲ့ အျပဳအမူအေပၚ နက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္း စိုးရိမ္ ပူပန္ေနၾကတယ္” လို႔ ဂြၽန္ကယ္ရီကဆိုတယ္။ “လိုက္ နာရမယ့္ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ ဖန္တီးတာ က်ေနာ္တို႔ျမင္ခ်င္တယ္။ တိုက္႐ိုက္ ထိပ္တိုက္ရင္ ဆိုင္ၿပီး ေမာက္မာတဲ့ အျပဳအမူေတြအစား ပင္လယ္ျပင္ဆိုင္ရာ ဥပေဒ၊ တရားခံု႐ံုး ေလွ်ာက္လဲခ်က္တို႔လို မည္သည့္နည္းျဖင့္မဆို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အေျဖရွာၾက တာကို က်ေနာ္တို႔ျမင္ခ်င္တယ္” လို႕လည္း ေျပာဆိုတယ္။

အာဆီယံရဲ႕ ဘံုရပ္တည္ခ်က္ကို ထင္ဟပ္ၿပီး စင္ကာပူ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးကလည္း စင္ကာပူ ေရပိုင္နက္ဟာ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္နဲ႔ အနည္း ငယ္သာထိစပ္ေပမယ့္ ပင္လယ္မွာ အားလံုးလိုက္နာႏိုင္မယ့္ စည္းကမ္း ဥပေဒေရးဆြဲဖို႕ တ႐ုတ္နဲ႔ေျပာဆို ေဆြးေႏြးမႈေတြ ျဖစ္ေပၚလာေစေရး လိုလားတယ္လို႔ ဝါရွင္တန္မွာေျပာလိုက္ တယ္။ စေနေန႔ ေနျပည္ေတာ္မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဦးဝဏၰေမာင္လြင္နဲ႕ အာဆီယံ အတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ လီေလ်ာင္မင္းတို႔ရဲ႕ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာလည္း ဒီသေဘာပဲေျပာတာပါ။ “ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ အေရးကို ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ကုလသမဂၢ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းဆိုင္ရာ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံတကာက လက္ခံထားေသာ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္း မ်ားအတိုင္း ျဖစ္စဥ္တြင္ ပါဝင္ပတ္သက္သူအားလံုး လိုက္နာၿပီး ယင္းနယ္ေျမဧရိယာ တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းေရးကို ထိခိုက္ေစမည့္ အင္အားသံုးၿခိမ္းေျခာက္သည့္ အျပဳအမူမ်ိဳးမလုပ္ဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းသည့္ နည္းလမ္းမ်ိဳး ျဖင့္ေျဖရွင္းရန္” အႀကံျပဳေၾကာင္း အာဆီယံႏိုင္ငံျခား ေရးဝန္ႀကီးမ်ား အစည္းအေဝးအၿပီးမွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။

တ႐ုတ္ဘက္က အားလံုးလိုက္နာႏိုင္မယ့္ စည္း မ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ေရးဆြဲေရးကို သေဘာတူ၊ မတူ ဆိုတာ မေသခ်ာေသးေပမယ့္ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္ ေရပိုင္နက္ကို ၁၉၄၇ ခုႏွစ္တုန္းက ပထမဆံုးအႀကိမ္ ထုတ္ေဝျဖန္႔ခ်ိခဲ့တဲ့ ေျမပံုကို အေျချပဳထားတယ္။ အဲဒီေျမပံုအရ ဟိုင္နန္ကြၽန္းေတာင္ပိုင္း မိုင္ရာေပါင္း မ်ားစြာေဝးကြာတဲ့ ေဘာ္နီယိုကြ်န္းနားက အီေကြတာ မ်ဥ္းေတြထိ တ႐ုတ္ကပိုင္တယ္။ အခု တ႐ုတ္နဲ႔ ဗီယက္နမ္ ပါရာဆယ္လ္ကြ်န္းစုေတြကို အျငင္းပြား ေနရသလို အျခား အာဆီယံႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ဘ႐ူႏိုင္း၊ မေလးရွား၊ ဖိလစ္ပိုင္တို႔လည္း သူတို႔ရဲ႕ ေရပိုင္နက္ကို တ႐ုတ္နဲ႔ အျငင္းပြားေနရတယ္။

ဒီလို တ႐ုတ္ကလုပ္လာေလ ခံရတဲ့ႏိုင္ငံေတြ အေနနဲ႔ အေမရိကန္ကို မ်က္ႏွာသာေပးေလ ျဖစ္ဖို႔ သာ ျမင္တယ္လို႔ အာရွေရးရာ ကြ်မ္းက်င္သူေတြက ေထာက္ျပၾကတယ္။ ဧၿပီလတုန္းက သမၼတအိုဘားမားရဲ႕ အာရွခရီးစဥ္မွာ အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာမိတ္ ဂ်ပန္နဲ႔ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံတို႔ကို လံုၿခံဳေရးကို အာမခံခဲ့ေပမယ့္ မဟာမိတ္မေတာင့္တင္းဘဲ အေမရိကန္နဲ႔လည္း ခပ္ေဝးေဝးျဖစ္ေနေသးတဲ့ ဗီယက္နမ္ကို တ႐ုတ္က စနစ္တက် အႏိုင္က်င့္တာလို႔လည္း ဆိုၾကတယ္။

လာမယ့္ႏိုဝင္ဘာလ ေနျပည္ေတာ္မွာပဲက်င္းပမယ့္ အေမရိကန္သမၼတေရာ တ႐ုတ္သမၼတပါ တက္မယ့္ အေရွ႕အာရွထိပ္သီး ေဆြးေႏြးပြဲထိပါ ဒီ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရးေတြက အရိပ္ထိုးေန ဦးမွာပါ။ ဝါရွင္တန္ပို႔စ္ သတင္းစာေခါင္းႀကီးတခုကဆို ယူကရိန္းမွာ ႐ုရွားကျပဳမူေနသလို တ႐ုတ္ကလည္း ေတာင္ တ႐ုတ္ပင္လယ္ ထဲမွာလည္းအလားတူျပဳမူေနတာကို အေမရိကန္နဲ႔ ေဒသတြင္း မဟာမိတ္ႏိုင္ငံေတြ ေလွ်ာ့ မတြက္ဖို႔ သတိေပးထားတာလည္း ရွိေၾကာင္းပါ။